Badania laboratoryjne odgrywają podstawową rolę w diagnostyce chorób, monitorowaniu leczenia oraz w profilaktyce. Prawie każda choroba powoduje zmiany we krwi i w moczu a zatem badanie tych materiałów stanowi dobre źródło informacji o stanie organizmu pacjenta.
Poniżej podajemy Państwu procedury przygotowania się do badań laboratoryjnych.
Zasady postępowania przed pobraniem krwi
Badanie krwi należy wykonać:
1. Rano po wypoczynku nocnym.
2. Na czczo, przynajmniej 12 godzin po ostatnim posiłku.
3. Zachowując lekkostrawną dietę (w dniu poprzedzającym badanie nie należy nadmiernie jeść ani pić, nie odwadniać i nie głodzić się).
4. Przed leczeniem lub przed zażyciem leków (nie dotyczy pacjentów, u których odstawienie leków jest przeciwwskazane).
5. Unikając stresu, nadmiernego wysiłku fizycznego, palenia papierosów, spożywania alkoholu i kofeiny.
6. Kobiety nie powinny wykonywać analiz w okresie około miesiączkowym.
Powyższe zalecenia nie dotyczą stanów nagłych.
Uwaga: aby wykonać:
- badanie prolaktyny po metoclopramidzie – należy zgłosić się z lekiem,
- badanie krzywej wchłaniania żelaza – należy przynieść zalecone przez lekarza tabletki.
Zasady prawidłowego pobrania moczu do badania
I. Aby wykonać badanie ogólne moczu należy:
1. Próbkę moczu dostarczyć w jednorazowym pojemniku plastikowym, pojemnik dostępny w rejestracji.
2. Mocz pobrać rano, po przerwie nocnej, z pierwszej porcji.
3. Przed zbiórką moczu umyć narządy moczowo-płciowe.
4. Bezpośrednio do pojemnika oddać środkowy strumień moczu.
5. Jeżeli istnieje konieczność oddania moczu do naczynia pośredniego (np. nocnik), zwrócić uwagę, aby mocz nie był zanieczyszczony kałem.
6. Nie wykonywać badania w okresie okołomiesiączkowym u kobiet.
7. U noworodków mocz pobrać do woreczka z taśmą klejącą:
· po umyciu narządów płciowych i odbytu dziecka wodą z mydłem, przykleić woreczek wokół krocza i sprawdzać zawartość co 10-15 minut,
· podpisany woreczek umieścić w pojemniku plastikowym i jak najszybciej dostarczyć do laboratorium.
II. Aby wykonać posiew moczu należy:
1. Mocz dostarczyć w jałowym pojemniku, pojemniki dostępne w rejestracji.
Uwaga:
Jeżeli są zlecone dwa badania [ogólne badanie moczu i posiew] należy dostarczyć dwa pojemniki z moczem (każda próbka przygotowana według zaleceń).
2. Mocz pobrać rano po przerwie nocnej z pierwszej porcji.
3. Umyć ręce oraz narządy moczowo-płciowe wodą z mydłem, a następnie wytrzeć jałowym gazikiem lub nie wycierać.
4. Oddać środkowy strumień moczu bezpośrednio do pojemnika, który trzeba szczelnie zamknąć nie dotykając wewnętrznej powierzchni wieczka.
5. Wykonanie badania wskazane jest przed rozpoczęciem leczenia lub minimum 5 dni po odstawieniu antybiotyku.
III. Aby prawidłowo zebrać mocz dobowy należy:
1. Przygotować czysty pojemnik o pojemności około 2l z podziałką.
2. Umyć narządy moczowo-płciowe.
3. Zbiórkę moczu rozpocząć rano od drugiej porcji (pierwszą oddać do ubikacji).
4. Mocz zbierać do przygotowanego pojemnika przez całą dobę.
5. Zbiórkę zakończyć następnego dnia pierwszą porcją moczu.
6. Po zakończeniu zbiórki, mocz dokładnie wymieszać , odlać około 50-100 ml do jednorazowego pojemnika plastikowego.
8. Pojemnik podpisać imieniem i nazwiskiem, zapisać ilość moczu oddanego w ciągu doby i jak najszybciej dostarczyć do laboratorium.
Przygotowanie pacjenta do badania glukozy we krwi
Aby wykonać:
I. Badanie glukozy we krwi należy:
1. zgłosić się rano po wypoczynku nocnym,
2. na czczo przynajmniej 12 godzin po ostatnim posiłku,
3. po zachowaniu kilkudniowej diety normo-węglowodanowej.
Uwaga:
na wyniki badań wpływ mają: posiłek, stres, leki o działaniu hiperglikemizującym
(β-blokery, kortykosteroidy, tiazydowe leki moczopędne), wysiłek fizyczny i kofeina.
II. Badanie glukozy na czczo oraz 2 godz. po śniadaniu należy:
1. zgłosić się o godz. 7:30 na czczo ze śniadaniem,
2. po pierwszym pobraniu zjeść śniadanie,
3. na drugie pobranie zgłosić się 2 godziny po zjedzeniu śniadania lub według zaleceń lekarskich.
III. Doustny test tolerancji glukozy (GTT) należy:
- 1. w aptece kupić 75g glukozy. W dniu badania rozpuścić glukozę w 300 ml przegotowanej wody i przynieść ze sobą do punktu pobrań
- 2. pierwsze pobranie krwi na czczo. Następnie pacjent wypija glukozę w ciągu 5 minut.
- 3. drugie pobranie krwi – po 1 godzinie (tylko ciężarne)
- 4. trzecie pobranie krwi – po 2 godzinach (ciężarne i pozostali pacjenci)
Uwaga
W każdym przypadku w czasie trwania badania należy zachować spokój i pozostawać w pozycji siedzącej – stres i wysiłek fizyczny mają wpływ na wyniki badań.
Przygotowanie pacjenta do wymazu bakteriologicznego
1. Przed wymazem z gardła lub jamy nosowo- gardłowej pacjent powinien być na czczo, bez uprzedniego mycia zębów, po przepłukaniu jamy ustnej przegotowaną wodą.
Zasady prawidłowego pobrania kału do badania
I. Kał – badanie ogólne na pasożyty i krew utajoną
1. Kał należy dostarczyć w jednorazowym pojemniku plastikowym.
2. W pojemniku należy umieścić kilka grudek kału, pobranych z różnych miejsc.
3. Wszystkie twory budzące podejrzenie np. fragmenty pasożytów czy śluz należy umieścić w pojemniku (nie płukać wodą).
4. Pojemnik należy dostarczyć do laboratorium w godzinach rannych, jak najszybciej od zebrania materiału (kał można przechować w lodówce do następnego dnia).
5. Zaleca się, aby badania krwi utajonej w kale nie wykonywać w czasie menstruacji, krwawienia z hemoroidów, po spożyciu alkoholu oraz w trakcie leczenia żelazem, salicylanami i innymi lekami, które mogą drażnić przewód pokarmowy.
II. Kał – posiew
1. Próbkę kału należy pobrać do jałowego pojemnika ze szpatułką i zaraz po pobraniu szczelnie zamknąć.
2. Przed dostarczeniem do laboratorium pobraną próbkę kału należy przechowywać w lodówce w temperaturze 2-8°C.
3. Zaleca się wykonywać badanie przed rozpoczęciem leczenia, a w celu kontroli nie wcześniej niż po 3 dniach od zakończenia leczenia.
Zasady prawidłowego pobrania plwociny do badania bakteriologicznego
1. Plwocinę należy dostarczyć w sterylnym pojemniku zakupionym w aptece.
2. Materiał należy pobrać rano, na czczo, po uprzednim umyciu zębów i wypłukaniu jamy ustnej przegotowaną wodą.
3. Do pojemnika należy wykrztusić 1-3 ml plwociny (nie zbierać śliny).
4. Pojemnik należy zamknąć bezpośrednio po zebraniu materiału, nie dotykając wewnętrznej powierzchni nakrętki.
5. Pobraną próbkę należy podpisać imieniem i nazwiskiem i jak najszybciej dostarczyć do laboratorium.
6. Materiał można przechować w lodówce nie dłużej niż 1-2 godziny.
7. Plwocinę należy pobierać przed rozpoczęciem leczenia lub nie wcześniej niż 3 dni po zakończeniu antybiotykoterapii.